امروز سالروز رحلت سیدصالحه خاتون (ع) است

»» امروز سالروز رحلت سیدصالحه خاتون (ع) است

مشکلات و نارسایی ها

گرچه این مکان مقدس سالیان دور خیل مریدان را بسوی خویش می‌خوانده است اما آثار مظلومیت و غریبی فرزندان امام موسی بن جعفر ( ع ) از همه جای این بارگاه مقدس ملکوتی پدیدار است مظلومیتی آمیخته با معنویتی مقدس، مظلومیتی که گویی همزاد شیعیان است و تا عمق دل و جان انسان را می‌سوزاند و یادآور روزهای سختی است که روزگار با دست حاکمان زور و تزویر ستمهای جانکاهی را بر اولاد علی ( ع ) روا داشته است. در فرهنگ اسلامی زیارتگاهها جایگاه ویژه‌ای دارند این اماکن محل سجده و نیایش پناهگاه نیازمندان - خاستگاه سنت و فرهنگ، نماد ایمان به ماوراالطبیعه هستند بنای شکل ظاهری آنها، چگونگی معماری - شیوه‌های خاص تزئینات ساختمانی آنها باید این خصایص را به همراه داشته باشد.

اما با توجه به آنچه گفته شد متاسفانه در بقعه امامزاده سید صالحه خاتون رواقهایی که در سی‌سال گذشته به این زیارتگاه اضافه شده از این خصوصیات چندان بهره‌مند نیست. بنابراین امامزاده باید در معماری نقش ارزنده و مهمی را ایفا و از نمونه‌های جالب و چشمگیر در بافت معماری به حساب آید.

در کشوری که عنوان اسلامی با نام آن همراه است زیارتگاهها بایستی بازتاب هنر و فرهنگ غنی اسلام نیز باشند اما شیوه‌های طراحی و معماری در این امامزاده مقدس و پر ارزش با معیارهای شناخته و دقیق معماری اسلامی فاصله دارد. واقعیت آن است که این امامزاده به عنوان کانون مردمی تبلیغات اسلامی از حیث نمابندی و تسهیلات رفاهی دارای نارسایی‌های جدی است و همین نقیصه بعنوان یک فاکتور فرعی در جذب قشر جوان و سایر گروههای اجتماعی به این مکان وقفه ایجاد می‌کند و این در حالی است که پیروان سایر ادیان و آیین‌های مذهبی اماکن دینی خود را به بهترین وجه ممکنه می‌آرایند تا از طریق زیبایی‌های صوری این بناها، در پیروان خود کشش و علاقه ایجاد کنند.

لازم است این محل از حالت نمازخانه بودن صرف درآید و علاوه بر ایجاد فضای کافی برای ادای فرایض دینی، به امکانات وسیعی از قبیل کتابخانه - سالن سخنرانی و محل نمایش فیلمهای آموزشی و مذهبی،‌ موزه قرآن و کتب خطی، موزه وسائل عزاداری و سینه‌زنی و آثار مذهبی تاریخی و جز آن مجهز شود.

در این جمع‌بندی گوشه‌هایی از نقایص و اشکالات موجود در این مکان را به منظور بهینه‌سازی نمای فیزیکی و کاربری مطلوب‌تر به شرح ذیل بر می‌شماریم.

نبودن امکانات رفاهی لازم برای مراجعان ( تاسیسات حرارتی، بهداشتی و رفاهی ) ناهمگون بودن بافت ساختمانها‌ی این بنا با گنبد تاریخی بنا، نبودن دید کافی برای نمود بیرونی بنا و پنهان بودن آن در منطقه‌ای بیابانی و دور افتاده، متروکه شدن بنا، نداشتن جاده آسفالته و تعریض، نداشتن مهمان سرا، مشکل برنامه‌ریزی لازم برای بهره‌برداری اقتصادی از آن و جلب زوار، محفوظ نبودن بنا در برابر عوامل جوی و محیطی و تقویت نکردن سازه بنا، تخریب بنا به دست برخی از مردم و از جمله حک یادگاری، فقدان برنامه‌ریزی منسجم تبلیغی، نداشتن کتابخانه، نداشتن امکانات تفریحی، بی‌توجهی مسئولین استان و شهرستان به امکانات و قابلیت‌ها و کاربرد‌های پر دامنه این مکان مذهبی.

واقعیت این است که این مکان مقدس می‌تواند با کاربریهای هزارگانه خود بخش مهمی از اوقات فراغت مردم و بویژه جوانان را پر کند اما شرط اصلی تحقق این هدف یکی گسترش فعالیتهای متنوع هنری و فرهنگی و تجارتی در این محل است. اگر بپذیریم که شکل و محتوا مکمل یکدیگرند، آنگاه به این نتیجه خواهیم رسید که در بررسی‌های به عمل آمده، مجموعه مسائل محتوایی و فرهنگی مورد توجه قرا گرفته‌اند. اما متاسفانه جای تمام اینها بخصوص شکل و فرم و ساختار در دایره این مباحث در این مکان خالی مانده است. واقعیت امر این است که غنی‌ترین و جذاب‌ترین مضامین چنانچه در لفافه‌های نازیبا عرضه شوند مورد توجه قرار نمی‌گیرند و یکسره قربانی می‌شوند.

از مشکلات دیگر ابن بقعه زیربنای محدود و محوطه‌سازی غیبراصولی، بی‌توجهی به هنر اصیل معماری، دور نما بندی‌ها و جلوه‌های تصویری این محل است. در این محل بایستی بیشترین فضا به محوطه سازی و حیاط اختصاص یابد . محوطه‌ بایستی پر درخت با حوض و آب نمای وسیع همراه با فواره‌های زیبا و گلکاری چشم‌نواز ساخته شود تا جاذبه‌هایی ایجاد گردد برای بسیاری از مردم خسته دل و سوخته،‌متاسفانه دراین مکان علیرغم تلاش چشمگیر هیئت امنا، بدلیل کمبود اعتبار و بی توجهی مسئولین استان و شهرستان به این مکان مقدس و ارزشمند سنت ارزشمند محوطه‌ سازی، کاشی‌کاری، آئینه کاری و غیره به دست فراموشی سپرده شده و این خود بر دافعه‌های این مکان افزوده است.

بایستی با کمک و همیاری مردم منطقه و مسئولان در بهسازی این مکان مقدس همت گماشت در یک کلام ما باید به فرم و محتوای چنین اماکنی مقدس، بگونه‌ای اهمیت قائل شویم تا از اصول صحیح علمی برای نیل به ارزشهای غنی موجود در معماری و فرهنگ حاکم بر چنین مراکزی بهره‌مند شده تا این محل مامن و مهد تفکر و تعقل و پرورش احکام الهی باشد.

در شرایط فعلی کار احیای زیارتگاه با بودجه محدود نذورات و موقوفات و کمکهای مردمی قابل اجراء نیست و نیاز به طرحهای عمرانی و امکانات ساختمانی اساسی دارد و در صورتی که از طرف مسئولین دولتی در استان اقداماتی صورت نگیرد. ابنیه زیارتگاه بزودی شروع به ریزش کرده و منهدم خواهد شد و آثار فرهنگی و مذهبی قابل توجهی در این خطه از کشور اسلامی بر اثر کمبود بودجه با مشکلات جدی مواجه خواهد شد. باید مفاخر ملی مذهبی خود را حفظ کنیم. بی‌توجهی به این مسئله و عدم احیای آن، بازخواست نسل‌های آینده را از ما در پی خواهد داشت. یکی از مشکلات دامنگیر این بقاع متبرکه، سرقت اشیاء قیمتی آن توسط خدا ناشناس‌ترین سارقان است. قبلاً تقدس واعتبار این بقعه بین مردم و اهالی مانع از سرقت اشیاء آن می‌شد ولی در برخی موارد بی‌توجهی مسئولین استان و شهرستان و همچنین بی‌توجهی اهالی و اعضای هیئت امناهای سابق این بقعه منجر به سرقت اشیاء معنوی و بعضاً قیمتی این مکان شده که در بیشتر موارد جهت پیگیری و عودت آن هیچ اقدام عملی صورت نگرفته است. علاوه برآن نبود یک شناسنامه دقیق از شجره و شرح حال امامزاده برای پژوهشگران و مردم عادی زمینه را برای بازسازی و تحکیم این مکان کمرنگ ساخته است. هنوز برای راه‌اندازی امکانات رفاهی و تاسیساتی در این مکان مذهبی برای زوار و رفع نیازهای خدماتی و اداری و برنامه‌ریزی بر نظارت دقیق این مکان راه درازی وجود دارد که باید سازمان اوقاف و امور خیریه به همراهی هیات امنای زیارتگاه و با همکاری مردم محل این راه را طی کند.